ISO 26000 – co to jest?

Pojęcie społecznej odpowiedzialności kojarzy się różnie. Przeważnie ze sprawami dotyczącymi polityki socjalnej, ubóstwa, rzadziej z ochroną środowiska lub dyskryminacją. W rzeczywistości zmieniało wielokrotnie swoje znaczenie. Ujednolicenia i lepszego zrozumienia koncepcji społecznej odpowiedzialności podjęła się europejska jednostka normalizacyjna ISO. Wydana przez nią obszerna norma ISO 26000 tłumaczy zasady postępowania organizacji wobec społeczeństwa i środowiska, w którym funkcjonuje.

Czego dotyczy norma ISO 26000

Norma ISO 26000 nawiązuje do dawnego pojęcia CSR – społecznej odpowiedzialności biznesu, która powstała w odpowiedzi na zarzuty środowisk społecznych, dotyczące wyzysku pracowników w niektórych krajach. Lokujące tam swoje filie przedsiębiorstwa wykorzystywały odmienne przepisy prawa (lub ich brak), co przedkładało się na gigantyczne zyski, przy jednoczesnej niewolniczej pracy ludności miejscowej, zanieczyszczeniu środowiska i rabunkowej eksploatacji zasobów naturalnych. Norma ta jest w pełni dobrowolna, jednak często za jej wdrożenie duże koncerny przemysłowe premiują swoich podwykonawców dodatkowymi punktami. Zdarza się, że na liście kwalifikowanych dostawców takich firm umieszczane są wyłącznie przedsiębiorstwa, które wdrożyły społeczną odpowiedzialność, a samo zapytanie ze strony potencjalnego kontrahenta „co to ISO 26000” jest powodem do rezygnacji ze współpracy.

Co zawiera norma ISO 26000

Norma traktująca o społecznej odpowiedzialności ma przede wszystkim za zadanie ujednolicić obszary działania przedsiębiorstw, działających na rynkach wielu krajów, w których przepisy prawa znacząco od siebie odbiegają. Obejmuje siedem kluczowych obszarów:

• ład organizacyjny,
• prawa człowieka, w tym: dyskryminacja, prawa obywatelskie oraz społeczne, kulturalne i gospodarcze prawa pracownika,
• praktyki z zakresu pracy, takie jak: sposób i warunki zatrudnienia, dialog społeczny, BHP czy rozwój,
• ochronę środowiska, między innymi: zapobieganie zanieczyszczeniom, zrównoważony rozwój i wykorzystanie zasobów,
• uczciwe praktyki operacyjne, gdzie zaliczyć można przeciwdziałanie korupcji, uczciwą konkurencję, czy poszanowanie praw własności,
• zagadnienia konsumenckie, w tym: uczciwy marketing, ochrona zdrowia i bezpieczeństwo konsumentów i ich obsługa czy zrównoważona konsumpcja,
• zaangażowanie społeczne i rozwój społeczności lokalnej, gdzie opisano między innymi zagadnienia dotyczące zaangażowania społecznego, edukacji i kultury czy inwestycji społecznych.

Czy wdrożenie normy ISO 26000 jest trudne?

Rozważając zagadnienie, co to jest ISO 26000, trzeba pochylić się nad pytaniem, dla kogo ten standard jest dedykowany. W większości polskich przedsiębiorstw opisane w normie zagadnienia są dobrze znane i realizowane. Często wymagają tego przepisy prawa, w wielu przypadkach pewne rzeczy wykonuje się zwyczajowo. Norma ISO 26000 pozwala na uporządkowanie porozrzucanych w różnych komórkach organizacyjnych informacji i umieszczenie ich w jednym miejscu. W przeciwieństwie do wielu innych norm, gdzie barierą nie do przebycia jest kosztowna certyfikacja przez jednostkę zewnętrzną, norma traktująca o odpowiedzialności społecznej nie wymaga wizyty audytorów, ani wystawiania poświadczeń obcych instytucji. Dlatego stosować może ją każda organizacja, bez względu na rodzaj działalności, przychody czy ilość osób zatrudnionych.

Raport w zakresie społecznej odpowiedzialności

Omawiając zagadnienie, co to ISO 26000, należy również wspomnieć o raportowaniu. Norma ISO 26000 zaleca, by z działalności przedsiębiorstwa powstawał okresowy raport – adekwatny do wielkości i charakteru organizacji. Dokument ten powinien być przekazany wszystkim zainteresowanym, tzw. interesariuszom. Raport jest formą samocertyfikacji, ponieważ – jak napisano wcześniej – norma traktująca o społecznej odpowiedzialności nie przewiduje udziału certyfikacji jednostek zewnętrznych. Audytorami w tym przypadku są osoby zainteresowane: pracownicy lub społeczność lokalna, które mogą wejść z  organizacją w dialog w ramach przewidzianej normą, ustalonej ścieżki komunikacji.